İslami literatürde evlilik ve aile kavramları

“Sizlere içinizden huzura kavuşacağınız eşler yaratıp aranızda muhabbet ve rahmet varetmesi O’nun varlığının işaret(belge)lerindendir. Bunda düşünen akıl sahipleri çin nice ibretli dersler vardır.” (Rum, 30/21)

Sözlüklerde aile (Ar.), Ayle’den türemiş, temelini anne-babanın teşkil ettiği kan ve süt bağıyla birbirine bağlı fertlerden oluşan küçük topluluk; nesep ve evlilikle biraraya gelmiş bir çatı altında bulunan topluluk; en az evli ve iki yetişkin insandan ve çocuklardan meydana gelen kurumsallaşmış bir biyo-psiko-sosyal ve dini bir grup/topluluktur. Ayrıca nikahları birbirine ebediyyen haram olan fertler de aileden sayılır. Bu son tanımlama klasik tanımlamaların ötesindedir.

Evlilik (Ar. izdivaç) ise bir erkekle bir kadın arasında Allah’ın koyduğu prensipler çerçevesinde akdedilen muamele; evli olma hali; toplumsal kuralların ve yasaların öngördüğü şekilde karşı cinsten en az iki kişinin yaşantılarını birleştirdikleri ilişkiler bütünü gibi anlamlara gelir.

Yukarıdaki tanımlarda da görüldüğü gibi evlilik ve aile kavramları (konsepti) birbiriyle içiçe girmiş grift kavramlardır. Bu nedenle konuyu daha çok bu doğrultuda/düzlemde irdeleyeceğiz.

Evlilik ve aile İslam’ın da öngördüğü ve benimsediği bio-psiko-sosyolojik ve teolojik (dini) birleşme sonrası ortaya çıkan bir olgudur.

İlk insan Hz. Adem ve Hz. Havva’dan bu yana evlilik/aile mevcuttur. Çünkü bu insan olmanın gereği olduğu gibi dinî ve sosyal bir vecibedir de. Tarihin kaydettiği bütün topluluklarda (en ilkel klanlarda bile) evlilik ve aile vardır. Bu durum dişi ve erkeğin aileler kurarak bir arada yaşamalarının fıtratı gereği olduğunu göstermektedir. Evlilikte iki cins birbirlerini tamamlarlar. İki vücut, iki ruh, iki kalp ve daha doğrusu iki şahsiyet birleşir.

Evlilik günlük zevklerin ve ihtiyaçların ötesinde, aynı yastığa başkoyan iki farklı gönlü aynı gayeye hizmet ettiren, erkekle kadını bir birlik/müessese olarak kaynaştıran, onları aynı çatı ve aynı ideallerde kaynaştıran, aynı duyguyu ve düşünceyi oluşturan, gelecek kuşaklara bir kan yakınlığı ile bağlayan bedenî, ruhî ve ictimaî bir birleşmedir.

Evlilik ve aile kurumunun kurulması öncesinde adaylar şu sorulara cevap aramalıdır.

- Bu evlilikten dünya ve ahiret noktasında neler bekliyorum?

- Aile/Evlilik nedir? Nasıl olmalıdır? Ne şekilde sonuçlanmalıdır?

- Evlilik/Aile kurumunun (müessese) kutsallığı hakkında neler biliyorum(z)?

- Karı-Koca ilişkilerinde ölçü ne/nasıl olmalıdır?

- Eşler arası sevgi, saygı, fedakârlık, paylaşma, sorumluluk, iletişim vb. gibi meselelerde çözüm nasıl olmalı, ölçüsü ne olmalıdır?

- Evlilikte mahremiyet ve aile içi sırlar, çocuk eğitimi, ev yönetimi ve geçimi nasıl olmalı, boyutları ne olmalıdır?

Konular