Onlara haklarını öğretin

Çocuklarınızın kendilerini iyi ifade edebilmeyi öğrenebilmeleri için, önce bunun hakları olduğunu bilmeleri gerekir. Maalesef toplumumuzda hâlâ "iyi çocuk" "yumuşak başlı ve alçak gönüllü çocuk" anlamına gelmektedir.

Çocuklarınıza vurgulamanız gereken haklarından bazılarını 121. sayfada bir liste halinde sunuyorum. Bunlar sık sık istismar edilen ve sorgulanan haklardır. Bunları liste halinde vermemin amacı, hem sizin, hem de çocuğunuzun bu hakları çok iyi öğrenmeniz ve kafalarınızda yer

Haklarım

Yanıt "hayır" olsa da, isteklerimi almaya hakkım var
Karşımdaki kişi yardım etmek istemese ya da meşgul olsa bile, yardım istemeye hakkım var
Başkalarına saçma gelse de, benim de fikir sahibi olmaya hakkım var
Başkaları doğru bulmasa da, benim de duygularım olmasına hakkım var
Özellikle elimden geleni yapmaya çalıştığımda, hata yapmaya hakkım var
Başkaları başaracağıma inanmasa bile, tekrar tekrar denemeye hakkım var
Başkaları onaylamasa da, fikrimi değiştirmeye hakkım var
Başkaları kendilerine anlatmam konusunda ısrarlı olsa bile, sırlarım olmasına hakkım var
Herkes başkalarıyla beraberken bile, zaman zaman yalnız kalmaya hakkım var
Özellikle, başta yabancılar ve bana kötü davrananlar olmak üzere, herkese zaman zaman "hayır" demeye hakkım var.
Bana haksızlık yapıldığında, şikayet etmeye hakkım var
Başkalarından daha başarılı olduğum zaman övünmeye hakkım var .

Gerekli görürseniz, her bir hakkı tek tek gözden geçirin ve ifadelerin güçlendirilmesi gerekiyorsa önlem alın. Örneğin:

Çocuğunuz aptalca olacağı düşüncesiyle, anlamadığı bir konuyu öğretmeninden tekrar etmesini isteyemiyorsa, ona - "Unutma ki her şeyi bilmemen doğaldır." deyin.

Çocuğunuzun karar vermekte zorlandığını gözlüyorsanız ve bu kararsızlığının nedeninin yanlış yapma korkusu olduğunu düşünüyorsanız, ona "Herkes hata yapabilir." deyin.

Unutmayın ki bunları çocuklarınıza ne kadar sık hatırlatırsanız, haklı olduklarına o kadar çok inanacaklardır. Düzenlediğim "Kendini iyi ifade
Edebilme" ya da "Özgüven Geliştirme" kurslarına katılan yetişkinlerin çoğu bu listenin çok yararını gördüklerini ve bu listeyi her an görecekleri bir yere (mutfak dolabı, tuvalet kapısı veya işyerindeki bülten panoları) astıklarını söylemişlerdir. Çocuğunuzun yaratıcı gücünden yararlanıp bu listeyi şık bir pano haline getirebilirsiniz.

Listeyi ister olduğu gibi kullanın, ister çocuğunuzun anladığı dile "tercüme" edin. Eğer kendi listenizi hazırlamanız gerektiğine inanıyorsanız, cümlelerin kısa ve öz olmasına dikkat edin ki, çocuğunuz bunları sık sık tekrar etsin ve öğrensin. Çocuğunuzun gereksinimleri ve sizin değerleriniz doğrultusunda her türlü ekleme ve çıkarma yapabilirsiniz. Gördüğünüz gibi, bu hakları ifade eden cümlelerin anlamını açıklamak ve güçlendirmek amacıyla her birinin karşıtını da yazdım. Çocuklarınızın daha iyi anlayacağını düşünüyorsanız, siz de kendi listenizi hazırlarken aynı şeyi yapabilirsiniz.


Konular